Koniec roku sprzyja refleksji i jest czasem podsumowań. Początek roku postrzegamy z kolei jako idealny na wyznaczanie kolejnych celów, które pomogą nam w rozwoju. Dla „Generacji” pisze Paulina Pupiałło.
Właśnie teraz często myślimy o tym, jak minęło nam ostatnie dwanaście miesięcy, co udało nam się osiągnąć, co okazało się dla nas szczególną trudnością oraz jakie emocje nam towarzyszyły. Podsumowując, możemy dostrzec z dystansu rzeczy, które umykały nam na bieżąco i pomyśleć o tym czy czujemy się zadowoleni i spełnieni. W wielu kulturach postanowienia noworoczne stały się nie tyle faktyczną potrzebą jednostki, ale częścią tradycji. Zdarza się, że to właśnie z powodu pewnego rodzaju presji społecznej decydujemy się na postanowienia noworoczne widząc, jak wiele otaczających nas osób formułuje plany i określa cele na nadchodzący rok, możemy poczuć się dodatkowo zmotywowani, aby dołączyć do tego procesu. Nowy Rok symbolizuje nowy początek. Pobudza to do myślenia. Ludzie często odczuwają w takich momentach, że chcą rozwijać się i doskonalić. Nowy rok jest postrzegany jako doskonały czas na obranie konkretnych celów związanych
z rozwojem osobistym, zdrowiem, karierą czy relacjami społecznymi. Postanowienia noworoczne są zazwyczaj związane z wyobrażeniem sobie lepszej przyszłości. Określenie postanowień daje ludziom poczucie kontroli nad swoim życiem. Nawet jeśli nie można kontrolować wszystkich zdarzeń, postanowienia pozwalają skupić się na obszarach, które są w zasięgu własnych możliwości i działań. Początek nowego roku jest postrzegany zatem jako symboliczny moment, który wywołuje efekt “świeżego startu”. Ludzie czują, że mają szansę zacząć od nowa i poprawić swoje życie. Z psychologicznego punktu widzenia wartość postanowień noworocznych może być zróżnicowana ze względu na indywidualne doświadczenia, zaangażowanie i podejście do tego typu zobowiązań. Wprowadzenie zmian w życiu wymaga często samodyscypliny i samokontroli, więc postanowienia noworoczne mogą być narzędziem wspierającym te umiejętności. Dodatkowo pomagają w ustaleniu priorytetów i lepszemu rozeznaniu się we własnym systemie wartości. Ponadto, śledzenie postępów w realizacji postanowień pozwala na monitorowanie własnych osiągnięć. Udokumentowanie sukcesów może budować poczucie własnej wartości i zwiększać motywację. Jednakże, istnieją pewne pułapki związane z postanowieniami noworocznymi, takie jak zbyt ambitne cele, brak konkretnych planów działania czy utrata motywacji po krótkim czasie. Warto zatem podejść do nich z umiarem i realistycznym podejściem, starając się formułować cele, które są osiągalne i zgodne z własnymi wartościami. Aby formułować cele, które są osiągalne, warto skorzystać z modelu SMART, czyli popularnego narzędzie w psychologii, które pomaga ustalać cele w następujący sposób:
S (specific)- konkretny:
oznacza to, że przy tworzeniu postanowień zamiast ogólnego postanowienia, powinniśmy sformułować cel w sposób konkretny i precyzyjny, unikając ogólników i niejasności.
M (measurable)- mierzalny:
dobrze, aby obrane cele można było łatwo zmierzyć, co pozwoli nam monitorować postępy
i oceniać, czy udaje nam się je realizować zgodnie z planem.
A (achievable)- osiągalny:
należy upewnić się, że obrany przez nas cel jest realistyczny i możliwy do osiągnięcia, jest wymagający, ale nie przekracza znacząco naszych możliwości.
R (realistic)- realistyczny:
podejmowane przez nas postanowienia powinny być tworzone w oparciu o nasze umiejętności, zasoby i warunki życiowe.
T (time-bound)- zdefiniowany czasowo:
warto jest określić, kiedy zamierzamy osiągnąć swój cel; termin końcowy dostarcza wyraźnego punktu odniesienie i pomaga odpowiednio rozłożyć wysiłki.
Przyjęcie podejścia SMART do ustalania celów noworocznych pozwala na bardziej świadome, planowane działania i zwiększa szanse na ich skuteczne osiągnięcie. Warto jednak pamiętać, że dostosowanie celów do swojej indywidualnej sytuacji i potrzeb jest kluczowe, a model SMART stanowi tylko jedno z narzędzi pomocnych w tym procesie. Zmiany w życiu wymagają czasu i wysiłku. Postanowienia noworoczne mogą być zatem jednym z narzędzi wspierających rozwój osobisty, ale nie są jedynym sposobem na poprawę życia. Istnieje wiele innych strategii i podejść, które również mogą być skuteczne w dążeniu do pozytywnych zmian. Jeśli zbliżający się koniec roku skłania nas do refleksji i motywuje do wprowadzenia zmian w nadchodzącym Nowym Roku to można z tego korzystać, jednak należy pamiętać, że zmiany możemy wprowadzać w dowolnym, odpowiednim dla nas czasie i w tempie dostosowanym do naszych potrzeb.
Paulina Pupiałło- psycholog, psychoterapeutka psychodynamiczna (w trakcie szkolenia
w ISPHS); absolwentka psychologii oraz studiów podyplomowych na kierunku psychogeriatria z animacją kulturową.
